آفازی یا زبان پریشی ( aphasia ) چیست؟

آفازی یا زبان پریشی (  aphasia  ) چیست؟

یک اختلال ارتباطی است که در اثر آسیب به مناطق مغزی (مناطق مسئول درک و بیان گفتار) به وجود می آید.

این مشکل بیشتر در بزرگسالان بویژه افرادی که دچار سکته مغزی شده اند شایع است.

آفازی بر توانایی درک و بیان واژگان تاثیر مخرب می گذارد ولی هوش و ایده ها و تفکرات فرد مشکلی ندارد. مثلا فرد به خوبی می داند در این موقعیت می بایست احوالپرسی کند اما نمیداند از چه کلماتی استفاده کند!

علایم زبانی وعصب شناختی در انواع آفازی:

      فلجی یا ضعف کل بدن یا سمت راست بدن وصورت

      اختلال در تغذیه و بلع از طریق دهان

      مشکلات بینایی

      افسردگی و تغییرات رفتاری(گریه یا خنده های بی دلیل)

      سردردهای شدید و تشنج

      ناتوانی در فهم و درک مکالمات دیگران

       ناتوانی در بیان خواسته ها و ایده های خود

      ناتوانی در خواندن و نوشتن

      ناتوانی در نامیدن و تکرار کلامی

      مشکل در قرار دادن و ترتیب کلمات در کنارهم برای ساخت جمله

      ضعف درحافظه

توجه! این علایم در تمام افراد به طور یکسان مشاهده نمیشود و بسته به شدت و وسعت آسیب، علایم متفاوت است.

 

(اختلال بلع در آفازی و یا سایرآسیب های مغزی)

برخی نشانه های اختلال بلع:

1.        ناتوانی در بلع مایعات و جامدات و حتی بزاق خودشان

2.        باقی ماندن غذا در دهان یا حلق بعد ازبلع

3.        ضعیف شدن صدای فرد درحین خوردن یا اندکی پس از آن و وجود صداهای وزوز مانند درمسیرتنفسی حین دم و بازدم

4.        عق زدن یا سرفه کردن درهنگام خوردن و نوشیدن یا بلافاصله بعد از آن

5.        ابتلای بیمار به تب وعفونت سیستم تنفسی(پنومونی) به دلیل آسپیراسیون مکرر(ورود موادغذایی به مسیرهوایی)

6.        از دست دادن آب بدن وکاهش وزن و ایجاد علایم سوء تغذیه به علت کم خوری های بیش ازحد

7.        مشکل در جویدن مواد غذایی

درمان:

درمان زبان پریشی یک فرد به براساس عواملی ازجمله سن، علت آسیب مغزی، نوع زبان پریشی،محل و وسعت آسیب مغزی ممکن است متفاوت باشد.

گفتار درمانی بلافاصله بعد از بهبود نسبی بیمار جهت درمان مشکلات ارتباطی، گفتاری و بلع آغاز میگردد. گفتاردرمانگر می کوشد که توانایی فرد را برای برقراری ارتباط موثر بهبود بخشد که گاهی نیاز به زمان طولانی تری دارد.

توصیه به عدم درمان و انتظار برای بهبود، با گذشت زمان بدترین توصیه ایست که می توان به بیمار و خانواده او نمود . زمان مراجعه به گفتاردرمانی در میزان درمان بسیار تاثیر گذار است. بهترین درمان در هفته های اول پس از سکته یا آسیب مغزی بدست می آید.

 اساس بهبود بر تمرین و تکرار است که معمولا از موارد ساده شروع و به تدریج به موارد پیچیده تر می انجامد.

 

نکاتی برای ارتباط بهتر با بیماران دچار زبان پریشی:

1. تماس چشمی تان را حفظ کنید و به حرکات بدن و ژست هایش توجه کنید.
2. بلندی صدای تان را در یک سطح معمولی حفظ کنید. برای اینکه کاری را انجام دهد صدایتان را بلند نکنید.( حداقل تا زمانیکه خودش از شما نخواسته)
3. از جملات با ساختار ساده استفاده کنید و بر روی کلمات کلیدی تاکید کنید.
4. به او فرصت کافی برای صحبت کردن بدهید. تا اتمام صحبتش صبور باشید.
5. علاوه بر گفتار ، از رسم کردن ، ژست ها ، نوشتن و حالات چهره برای برقراری ارتباط کمک بگیرید.
6. بیشتر از سوالات با جواب بلی – خیر به جای سوالات با پاسخهای طولانی استفاده کنید.
7.  تلاش هایی که برای حرف زدن انجام میدهد را تشویق کنید و اصرار به تلفظ صحیح و یا کامل گفتن کلمات نداشته باشد.
8. بیمار را تشویق کنید تا حد امکان مستقل باشد. از حمایت و محافظت بیش ازحد او خودداری کنید. 
9. بیمار را تشویق نمایید که به فعالیتهای روتین مانند شام خوردن با خانواده، همکاری کردن و بیرون رفتن با آنان ادامه دهد.
10. در صورتیکه بیمار گریه یا خنده غیرعادی دارد، در مقابل این رفتار او آرام و ساکت باشید وسعی کنید موضوع را تغییر داده یا کار متفاوت دیگری انجام دهید.

 

 

     الهام خورسند

    خدماتی که الهام خورسند در گفتاردرمانی بیمارستان قائم ارائه می دهد

 

===========================================================================

کاردرمانی     کاردرمانی جسمی     کاردرمانی ذهنی     اتاق تاریک     بازی درمانی     کاردرمانی تهران    کاردرمانی جسمی تهران     کاردرمانی ذهنی تهران     روش درمانی اتاق تاریک در تهران     بازی درمانی تهران

گفتاردرمانی تهران     گفتاردرمانی اصفهان     گفتاردرمانی مشهد     گفتاردرمانی شیراز      گفتاردرمانی تبریز     گفتاردرمانی قم     گفتاردرمانی یزد     شنوایی شناسی و سمعک اصفهان     شنوایی شناسی و سمعک تهران

      

===========================================================================

لکنت کودکان

نقش رشد گفتار و زبان در لکنت   

اکثر کودکان در سنین 6 _2 سالگی زمانیکه گفتار و زبان در حال رشد هستند دچار لکنت می شوند.

فشارهای زیاد گفتار و زبان بر منابع محدود عصبی می تواند یک فاکتور تسریع کننده در وقوع لکنت باشد.

افزایش طول و پیچیدگی گفته های زبانی باعث افزایش وقوع لکنت می شود که طول گفته ها نسبت به پیچیدگی گفته ها اثر بیشتری روی افزایش لکنت دارد.

دیده شده وقتی کودک دارای لکنت، زبانی را تازه یاد گرفته نسبت به زمانی که در استفاده از آن زبان تسلط و مهارت کسب می کنند،کمتر دچار لکنت می شوند؛ زیرا در حالت دوم با سرعت بیشتری که خارج از ظرفیت اوست صحبت می کند.

 

نقش‌تاخیر رشد‌گفتار و زبان‌در‌ لکنت

برخی متخصصین معتقدند که کودکانی که مشکلات تولیدی و زبانی دارند کم کم این باور که صحبت کردن فعالیتی دشوار و سخت است در آنها شکل می گیرد؛ که این پیش بینی منجر به درنگ، تقلا و نهایتا لکنت می شود.

دیدگاه دیگر در این زمینه این است که اختلالات همزمان گفتار و زبان ممکن است از یک نقص مشترک ژنتیکی، در مسیرها و نواحی مغزی مسئول عملکردهای گفتار و زبان ایجاد شده باشد.

دیدگاه سوم بیان می کند که در کودکانی با آسیب زبانی شیوع ناروانی ها به این علت بیشتر است که مشکلات موجود در فرمولسازی زبان و ظرفیت پایین آن پاسخگوی دستورات حرکتی گفتار نبوده و در این حالت روانی قربانی می شود و از طریق تکرار بخشی یا کل کلمه زمان مورد نیاز برای فرمولسازی زبانی را فراهم می کند که این ناروانی ها موقتی هستند تا بلوغ سیستم زبانی اما در صورت خلق آسیب پذیر فشارهای محیطی و حوادث زندگی به لکنت مبدل می شود.

کودکانی با واجشناسی تاخیری و مشکلات گفتار و زبان در معرض خطر لکنت دائمی هستند.

 

نقش فاکتور محیطی در لکنت

در برخی کودکان ممکن است علائم اولیه لکنت فقط در پاسخ به عوامل محیطی باشد؛ اما معمولا افراد دچار لکنت تحت تاثیر عوامل محیطی بدتر یا تثبیت می شوند که این عوامل شامل نگرش ها، رفتارها و حوادث موجود در محیط خانه ی کودک است.

در بررسی های انجام شده در مقایسه نگرش های مادران کودکان دچار لکنت با مادران کودکان بدون لکنت دیده شده است که آنها نسبت به کودکانشان برخوردی انتقادی تر، حمایتی تر، همراه با تحکم بیشتر دارند و نیز از اسناندارد ها و انتظارات بیشتری به ویژه نسبت به گفتار و حساسیت بیشتری به انحرافات گفتاری دارند.

رویدادهای زندگی نیز می تواند ثبات و امنیت کودک را مختل کرده و در نتیجه در کودکانی که مستعد لکنت هستند منجر به بروز ناروانی یا تبدیل ناروانی های ساده به لکنت شود. برخی از این رویدادها عبارتند از : نقل مکان، طلاق، مرگ، بیماری در کودک یا والدین، تولد فرزند جدید، تعطیلات یا رویدادهایی که نظم زندگی را تغییر داده و منجر به هیجان و اضطراب شود

 

ناروانی طبیعی چیست؟

برخی از کودکان در سنین 2-5 سالگی در اثر فشارهای رشدی و محیطی و مغایرت‌های سایکوسوشیال(روانی- اجتماعی) علائمی از ناروانی گفتار را نشان می‌دهند که با اصطلاح ناروانی طبیعی (N.N.F) شناخته می شود؛ امّا متأسفانه گاه این ناروانی طبیعی گفتار در اثر تشخیص نادرست والدین و یا برخی از متخصصین با عنوان لکنت برچسب زده شده و در اثر برخورد نادرست با آن به لکنت واقعی تبدیل می‌گردد. 

 ویژگی ها:

-         عدم آگاهی کودک از ناروانی گفتار

-         شکل رایج ناروانی: تکرار کلمه یا بخشی از کلمه، اصلاح ناروانی، به میان اندازی صداها و کلمات 

-         ویژگی تکرارها: کند و نامنظم، کمتر از دو بار

-         عدم وجود تنش و احساس ناراحتی و شرمندگی

-         بسامد ناروانی کمتر از 7% 

-         وجود حالت رفت و برگشتی میان وضعیت ناروانی و روانی

-         کاهش تکرارها در حدود سنین 5-3 سالگی

-         کاهش اصلاحات پس از 9 سالگی

 

مسیر رایج رشد لکنت

رایج ترین مسیر رشد لکنت به این صورت می باشد که در 2تا 4 سالگی با تکرار آغاز و در مرحله بعد کشیده گویی ظاهر می گردد و بعد از آن گیر و قفل با افزایش تنش، ترس و اجتناب مشاهده می شودکه به صورت خلاصه در زیر مشاهده می کنید.

تکرار، کشیده گویی، گیر و قفل، افزایش تنش،  ترس و اجتناب

در صورت مشاهده رشد لکنت حتما به متخصصین گفتاردرمانی مراجعه کنید.

 

چه‌زمانی‌مداخله‌برای‌لکنت‌باید‌آغاز‌شود؟

 هرگاه علائمی از لکنت شامل تکرار، کشیده گویی و گیر در گفتار کودکان مشاهده کردید بلافاصله جستجو برای گفتاردرمانگری که در زمینه لکنت مهارت دارد را آغاز کنید.

با ارزیابی گفتاردرمانگر و تشخیص لکنت، راهکارهایی را مبنی بر چگونگی رفتار با کودک با لکنت و اصلاح محیط دریافت خواهید کرد، این موارد باعث می شود از رشد لکنت جلوگیری شود.

در صورت نیاز کودک، برنامه درمان مستقیم یا غیرمستقیم نیز آغاز می شود.

 

آیا کودکان کم سن تحمل درمان‌لکنت دارند؟

 لکنت کودکان معمولا با رشد زبانی کودک آغاز می شود؛ لذا ممکن است از 2 سالگی و در مواردی از 18 ماهگی لکنت در برخی کودکان مشاهده شود.

 معمولا زمانیکه لکنت آغاز می شود از درمان های غیرمستقیم  براساس کاهش تقاضا از کودکان و اصلاح محیط استفاده می شود و این موارد به والدین آموزش داده می شود.

 درمان های مستقیم رایج در دنیا برای لکنت کودکان نیز به گونه ای طراحی شده اند که رابطه ی والد- کودک و اصل لذت را مورد توجه قرار داده اند؛ لذا والدین می توانند با کمک یک گفتاردرمانگر خلاق تمام برنامه های درمانی را به صورت بازی در منزل و بدون ایجاد احساس منفی در کودکان انجام دهند.

 

چه‌زمانی‌درمان‌مستقیم‌لکنت‌باید آغازشود؟

-         در صورتی که 6 ماه از آغاز لکنت گذشته و بهبودی خودبخودی حاصل نشده باشد.

-         کودک و خانواده نسبت به لکنت واکنش منفی داشته باشند.

-         سابقه لکنت در خانواده وجود داشته باشد.

-         شروع لکنت بعد از 5 سالگی باشد.

-         کودک پسر باشد.

-         کودک دارای تاخیر در رشد زبان و گفتار باشد.

 

اگر کودکی درباره لکنتش به صورت نا امیدانه شکایت کند والدین چه واکنشی باید نشان دهند؟

 زمانی که لکنت در کودکان رشد می کند و کودکان نسبت به آن آگاه می شوند و واکنش منفی نشان می دهند ممکن است به والدین بگویند: "چرا من نمی تونم خوب حرف بزنم ؟" و یا سوال هایی با همین مضمون که کودک ناتوانی و عدم کنترلش را بر گفتار ابراز می کند.

 بهترین واکنش والدین درک احساسات کودک و همدلی کردن با وی می باشد. همچنین والدین می توانند از جملات زیر استفاده کنند:

-         گاهی وقتا بعضی کلمه ها خیلی سخت میشن، منم گاهی همین مشکل رو پیدا می کنم.

-         گاهی وقتا حرف زدن سخت میشه منم وقتی  همسن تو بودم گاهی اینطوری میشدم اما کم کم با کمک مادرم تونستم راحت حرف بزنم.

 

الهه درخشان

===========================================================================

 

کاردرمانی     کاردرمانی جسمی     کاردرمانی ذهنی     اتاق تاریک     بازی درمانی     کاردرمانی تهران    کاردرمانی جسمی تهران     کاردرمانی ذهنی تهران     روش درمانی اتاق تاریک در تهران     بازی درمانی تهران

گفتاردرمانی تهران     گفتاردرمانی اصفهان     گفتاردرمانی مشهد

============================================================================================